Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tychach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2020r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Molenda

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Kościelniak

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2020r. na rozprawie

sprawy z powództwa:

Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko:

(...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 8.945,36 zł (osiem tysięcy dziewięćset czterdzieści pięć złotych i trzydzieści sześć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 marca 2017r.;

2. zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.615 zł (dwa tysiące sześćset piętnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

3. nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Tychach kwotę 8.355 zł (osiem tysięcy trzysta pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt VI GC 1289/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 czerwca 2017 r. strona powodowa Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. domagała się od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. zapłaty kwoty 8.945,36 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 marca 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od strony pozwanej na rzecz strony powodowej zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko strona powodowa podała, że w dniu 16 września 2016 r. w C., J. L., kierujący pojazdem marki V. o numerze rejestracyjnym (...), podczas przejeżdżania przez przejazd kolejowy zarządzany przez pozwaną (...) S.A., wskutek zahaczenia o elementy przejazdu, doznał szkody na mieniu. W wyniku zdarzenia, doszło do uszkodzenia pojazdu marki V., stanowiącego własność (...) -U (...) G. S. i S. W. sp. j. Poszkodowana wystąpiła o likwidację szkody z własnej polisy auto-casco, jaką posiadała u strony powodowej. W toku przeprowadzonego postępowania, mającego na celu likwidację szkody ustalono, iż szkoda jakiej doznała poszkodowana wyniosła 8.945,36 PLN (6.668,18 PLN + 2.277,18 PLN). Powódka wypłaciła na rzecz poszkodowanej wskazaną kwotę tytułem odszkodowania. Po dokonaniu wypłaty odszkodowania, pismem z dnia 15 lutego 2017 r. (odebrane w dniu 21 lutego 2017 r.), powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 8.945,36 PLN tytułem zwrotu wypłaconego odszkodowania. Wezwanie nie przyniosło skutku w postaci zapłaty należności. Podstawą odpowiedzialności pozwanej jest przepis art. 435 § 1 k.c., zgodnie z którym prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu.

Nakazem zapłaty z dnia 7 sierpnia 2017 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Tychach, Wydziale VI Gospodarczym uwzględnił w pełni należność dochodzoną pozwem.

Orzeczenie to zostało skutecznie zaskarżone przez stronę pozwaną (...) S.A. Zakład (...) w S.. W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego od strony powodowej na swoją rzecz. Przedstawiając stanowisko w sprawie pozwana spółka wskazała, że roszczenie strony powodowej jest bezzasadne. Strona powodowa nie przedłożyła żadnego dowodu na tę okoliczność, z której wywodzi obowiązek strony pozwanej do zapłaty odszkodowania. Załączone do pozwu dowody ze zdjęć i informacja zawarta w piśmie K. (...) B. z dnia 23 listopada 2016 r. nie potwierdzały stanowiska powoda o nienależytym stanie przejazdu kolejowego. Z informacji posiadanych przez stronę pozwaną wynikało, że o zdarzeniu nie została zawiadomiona Policja. Strona pozwana nie kwestionowała faktu, że przejazd kolejowo-drogowy położony w C. przy ul. (...) znajdował się na terenie działania Zakładu (...) w S.. Natomiast strona pozwana stwierdziła, że w dacie zdarzenia w/w przejazd kolejowy był utrzymany w należytym stanie, a jego nawierzchnia nie była uszkodzona. Strona pozwana podniosła, że przejazd ten był usytuowany na łuku toru o promieniach: (...) co powoduje, że jest niemożliwe, aby przekrój poprzeczny przejazdu był w jednej linii poziomej. Promienie łuków torów były o różnych długościach, a szyna wewnętrzna była położona niżej od zewnętrznej, co było zgodne z prawami fizyki. W związku z tym przed wjazdem na przejazd kolejowy był umieszczony znak drogowy ostrzegawczy(...) 1- nierówna droga. Ostrzegał on o poprzecznej nierówności jezdni oraz zobowiązywał uczestników ruchu o zachowaniu szczególnej ostrożności. Stosuje się go przed odcinkami jezdni o dużych nierównościach, które mogą być niebezpieczne dla ruchu lub obniżają komfort jazdy np. nierówności na przejazdach kolejowych, poprzeczny ścieg lub garb, wyboje, poprzeczny uskok nawierzchni. Znak ten jest widoczny na jednym ze zdjęć przedłożonych przez stronę powodową. Przejazd kolejowy został wykonany zgodnie ze sztuką budowlaną. Gdyby było inaczej, nie zostałby dopuszczony do użytku. W ocenie strony pozwanej wyłączną przyczyną powstania szkody w pojeździe samochodowym, o którym mowa na wstępie uzasadnienia było niezachowanie szczególnej ostrożności przez kierującego pojazdem przed wjazdem na przejazd kolejowy, mimo dodatkowego ostrzeżenia, o nierównej jezdni na tym przejeździe. Zatem kierujący pojazdem samochodowym przyczynił się do powstania szkody w pojeździe samochodowym.

Powód w pozwie wskazał, że podstawą odpowiedzialności pozwanego za szkodę stanowi art. 435 k.c., jednakże nie wykazał skutecznie, że pozwany jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody. Dowodem takim z pewnością nie jest wydruk z (...). Okoliczność, że w przeszłości Przedsiębiorstwo Państwowe (...) było uznane, jako przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, a więc ponoszące odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem przedsiębiorstwa na zasadzie ryzyka nie oznacza, że automatycznie na tej zasadzie ponoszą odpowiedzialność spółki prawa handlowego powstałe w wyniku restrukturyzacji tego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo to było przewoźnikiem kolejowym, którego przedmiot działalności był szeroki.

W wyniku komercjalizacji, a następnie restrukturyzacji w/w przedsiębiorstwa zostało utworzonych wiele spółek prawa handlowego o różnych przedmiotach działalności.

Pozwany jest zarządcą infrastruktury kolejowej, odpowiadającej za utrzymanie dróg kolejowych i utrzymanie ruchu, natomiast nie prowadzi działalności transportowej (ma zakaz prowadzenia takiej działalności). Udostępnia ona przewoźnikom linie kolejowe, nadzoruje ruch pociągów. Do zadań tych nie wykorzystuje się sil przyrody, a siły człowieka. Należy też zauważyć, że pozwany nie wprawia w ruch pociągów poruszających się po infrastrukturze kolejowej, gdyż dostawcą energii jest (...) Sp. z.o.o. - podmiot odrębny od pozwanego. Pozwany pełni analogiczną rolę, jak zarządcy dróg kolejowych, którzy zostali uznani za podmioty, które nie ponoszą odpowiedzialności na zasadzie ryzyka za szkody uczestników ruchu powstałe w związku z poruszaniem się po zarządzanych drogach. Wszystkie elementy składowe przedsiębiorstwa pozwanego oraz jego przeważająca działalność skupiają się na elementach statycznych (tory, perony, nastawanie, dyspozytornie), które nie przetwarzają energii elementarnej i z samej swojej istoty nie stwarzają zagrożenia wyrządzenia szkody dla otoczenia. Ruch przyrody nie jest siłą napędową dla całego przedsiębiorstwa pozwanego. Uznać zatem należy, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za szkodę na podstawie art. 435 k.c. Strona powodowa z ostrożności wskazała art. 415 k.c. i art. 435 k.c., jako podstawy odpowiedzialności pozwanego, ale nie wykazała przesłanek odpowiedzialności pozwanej z art. 415 k.c., ani z art. 430 k.c. Strona pozwana przyznała, że strona powodowa występowała do niego z żądaniem zapłaty kwoty objętej pozwem. Strona pozwana po przeanalizowaniu sprawy odmówiła zapłaty.

W piśmie procesowym z dnia 1 grudnia 2017 r. strona powodowa podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, a nadto wskazała, że podstawą odpowiedzialności strony pozwanej w niniejszej sprawie jest przepis art. 415 k.c. w zw. z art. 416 k.c. Przesłankami odpowiedzialności, wynikającymi z przywołanych przepisów są: szkoda, czyn sprawczy noszący znamiona winy oraz związek przyczynowy pomiędzy tym czynem a szkodą. Powstanie szkody w postaci uszkodzenia pojazdu marki V. było bezsporne - zostało wykazane zebranym w toku postępowania materiałem dowodowym, w tym w szczególności pismem (...). Odnosząc się do przesłanki winy strona powodowa podała, że pozwana jest profesjonalistą w zakresie prowadzenia ruchu kolejowego i administrowania liniami kolejowymi, a także utrzymania linii kolejowych w stanie zapewniającym sprawny i bezpieczny przewóz osób i rzeczy, regularność i bezpieczeństwo ruchu kolejowego, ochronę przeciwpożarową, ochronę środowiska oraz mienia na obszarze kolejowym oraz robót związanych z budową dróg szynowych i kolei podziemnej. Pozwana, jako zarządca infrastruktury, była zobowiązana do utrzymania przejazdu kolejowego we właściwym stanie technicznym, zapewniającym bezpieczeństwo użytkowników. Za uczynienie zadość powyższym obowiązkom nie może być jednak uznane ustawienie przez pozwaną znaku ostrzegawczego (...) Nierówna droga. Przedmiotowy znak stosuje się przed odcinkami jezdni o dużych nierównościach, które mogą być niebezpieczne dla ruchu lub obniżają komfort jazdy, takimi jak między innymi nierówności na przejazdach kolejowych. Prawidłowe oznakowanie przejazdu kolejowego nie wyłącza jednak konieczność bieżącej dbałości o jego należyty stan techniczny, w tym w szczególności poprzez wykonywanie prac konserwacyjnych i naprawczych, celem zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu. Analiza okoliczności niniejszej sprawy wskazuje jednoznacznie, że pozwana nie sprostała wymienionym obowiązkom. Związek przyczynowy między szkodą a zaniechaniem pozwanej nie budzi wątpliwości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strona pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. prowadzi działalność gospodarczą polegająca m.in. na działalności usługowej wspomagającej transport lądowy w szczególności prowadzenie ruchu kolejowego i administrowanie liniami kolejowymi, a także utrzymanie linii kolejowych w stanie zapewniającym sprawny i bezpieczny przewóz osób i rzeczy, regularność i bezpieczeństwo ruchu kolejowego, ochronę przeciwpożarową, ochronę środowiska oraz mienia na obszarze kolejowym, roboty związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej, roboty związane z budową linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych, pozostałe specjalistyczne roboty budowlane.

(dowód: wydruk (...) Spółka Akcyjna - k. 61 – 66)

W dniu 16 września 2016r J. L. prowadził służbowy samochód V. (...) nr rej. (...). Poruszał się ulicą (...) od strony ulicy (...) w kierunku ulicy (...) w stronę przedsiębiorstwa (...). Przejeżdżając przez przejazd kolejowy w C. na ulicy (...) w pewnym momencie na ostatnim torowisku kierujący V. zobaczył uskok, płytę betonową przed ostatnią szyną torową. Przyhamował i nie zdążył wyhamować, przednie koła wpadły do uskoku a kierujący usłyszał jak podwozie otarło się o płytę betonową. Doszło do uderzenia spodu pojazdu o betonowe płyty przejazdu w wyniku którego doszło do uszkodzenia spoilera zderzaka, chłodnicy powietrza doładowującego oraz chłodnicy oleju skrzyni biegów i osłon spodnich z tworzywa. Z chłodnicy oleju skrzyni biegów wylał się olej na płyty przejazdu. Po zdarzeniu samochód przejechał ok 150 m i zatrzymał się po lewej stronie ulicy.

Był to przejazd wielotorowy, posiadał szlabany, które w chwili przejazdu były otwarte.

(dowód: notatka policyjna – k. 21; zdjęcie – k. 23; informacja policyjna ze zdarzenia – k. 104; zeznania J. L. z dnia 20 grudnia 2017 r. – k. 93-94; metryka przejazdu kolejowo – drogowego wraz z operatem geodezyjnym i załącznikami – k. 202 – 301)

W dniu 16 września 2016 r. w C., J. L., kierujący pojazdem marki V. o numerze rejestracyjnym (...), podczas przejeżdżania przez przejazd kolejowy zarządzany przez pozwaną (...) S.A., wskutek zahaczenia o elementy przejazdu, doznał szkody na mieniu. W wyniku zdarzenia, doszło do uszkodzenia pojazdu marki V., stanowiącego własność (...) -U (...) G. S. i S. W. sp. j.

(dowód: notatka policyjna – k. 21; zdjęcie – k. 23; informacja policyjna ze zdarzenia – k. 104; zeznania J. L. z dnia 20 grudnia 2017 r. – k. 93-94; metryka przejazdu kolejowo – drogowego wraz z operatem geodezyjnym i załącznikami – k. 202 – 301; opinia biegłych sądowych G. D. i H. K. z dnia 19 maja 2019 r. – k. 237 – 247; opinia biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 23 lutego 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 352 – 366; opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 18 czerwca 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 397 - 399)

Podczas robót budowlanych w roku 2007 lub 2008, kiedy to prawdopodobnie doszło do zmiany pochylenia podłużnego drogi na przejeździe, analizowany obiekt budowlany nie został wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami - nie spełniał on warunków określonych w § 25. 8. Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U z 1996 r., nr 33, poz. 144 z późn. zm.).

Do dnia wejścia w życie Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie (Dz. U. z 2018 r., poz. 1744), tzn. dnia 2015-11-14, przejazd nie spełniał wymagań określonych w przepisach wcześniej obowiązujących.

W dniu zajścia zdarzenia drogowego analizowany obiekt budowlany nie spełniał warunków określonych w § 29. 5 oraz w § 29. 7. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie (Dz. U. z 2018 r., poz. 1744).

Należy stwierdzić, że najistotniejszą wadą przejazdu, która może powodować uszkodzenia pojazdów kołowych jest występowania między torami wierzchołków niwelety jezdni, gdzie jej pochylenie podłużne zmienia znak, ponadto występuje miejscowe przekroczenie dopuszczalnej różnicy pochyleń podłużnych jezdni. Mając na uwadze przepis § 29. 7. stanowiący: Z. na pochyleniach mogą być takiego samego znaku o różnicy nieprzekraczającej 5%, należy stwierdzić, że niweleta drogi posiada załomy w których sąsiednie pochylenia posiadają różne znaki, a ponadto różnice tych pochyleń wynoszą na wet ponad 10%. Szczegółowe wartości pochyleń wzdłuż jezdni przedstawiają załączniki nr 4B - profil podłużny w osi jezdni przejazdu, 4A - profil podłużny przy krawędzi północnej jezdni oraz (...) - profil podłużny przy krawędzi południowej jezdni. W tych miejscach występowania tych załomów istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo uszkodzenia podwozia przejeżdżającego przez przejazd samochodu osobowego. Wprawdzie przed przejazdem zostały ustawione znaki pionowe ostrzegające o poprzecznej nierówności drogi (A-11), lecz niespełnienie wskazanych w opinii biegłych sądowych, którzy wydali ekspertyzę w sprawie, przepisów techniczno- budowlanych, obligatoryjnych w polskim prawie, powoduje, że oznakowanie to nie przynosiło skutku.

(dowód: opinia biegłych sądowych G. D. i H. K. z dnia 19 maja 2019 r. – k. 237 – 247; opinia biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 23 lutego 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 352 – 366; opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 18 czerwca 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 397 - 399)

Gdyby kierujący samochodem V. (...) przejechał przejazd z małą prędkością rzędu 10 km/h do 15 km/h to nie doszłoby do zahaczenia spodu pojazdu o płyty betonowe i nie doszłoby do uszkodzenia chłodnic samochodu.

Jeżeli samochód V. (...) poruszał się poprzez przejazd z większą prędkością szacunkowo rzędu 30km/h do 40 km/h to przejeżdżając przez garb przejazdu doszłoby do znacznego ugięcia przedniego zawieszenia i uderzenia spodem samochodu o płyty betonowe drugiego toru co doprowadziłoby do uszkodzenia i pęknięcia chłodnic.

Przyczyną uszkodzenia pojazdu marki V. o nr rej. (...) był przejazd samochodu z prędkością większą niż 15 km/h przez przejazd kolejowy w C. przy ul. (...) oraz okoliczność, że przejazd ten który posiadał nieprawidłowo wyprofilowaną nawierzchnię z garbami o różnej wysokości, pochyleniu i różnych poziomach miejscowo dochodzących do 12 cm. Uszkodzenia pojazdu marki V. o nr rej. (...), było spowodowane niezachowaniem szczególnej ostrożności przez kierującego i niezastosowaniem się do znaku drogowego A-l 1 przed wjazdem na przejazd kolejowy w C. przy ulicy (...) w postaci nie zmniejszenia prędkości do minimalnej rzędu 10 km/h - 15 km/h tak ażeby móc bezpiecznie przejechać przejazd kolejowy. Przyczyną uszkodzenia pojazdu był nienależyty stan techniczny przejazdu kolejowego oraz brak ograniczenia prędkości przez przejazdem, która pozwalałby na bezpieczny przejazd pojazdów bez ich uszkadzania.

(dowód: opinia biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 23 lutego 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 352 – 366; opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 18 czerwca 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 397 - 399)

Uzasadniony koszt naprawy samochodu V. (...) nr rej. (...) przy zastosowaniu części nowych oraz średnich stawek za roboczogodzinę we wrześniu 2019 r. wynosił 8945 zł 35 gr brutto.

(dowód: opinia biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 23 lutego 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 352 – 366; opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. B. (1) z dnia 18 czerwca 2020 r. wraz z kalkulacją naprawy – k. 397 - 399)

Poszkodowana (...) -U (...) G. S. i S. W. sp. j. wystąpiła o likwidację szkody z własnej polisy auto-casco, jaką posiadała u strony powodowej Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W.. Koszty naprawy pojazdu marki V. o numerze rejestracyjnym (...) wyniosły 8.945,36 zł. W toku przeprowadzonego postępowania, mającego na celu likwidację szkody ustalono, iż szkoda, jakiej doznała poszkodowana wyniosła 8.945,36 zł. Strona powodowa wypłaciła na rzecz poszkodowanej kwotę 8.945,36 zł tytułem odszkodowania.

(dowód: potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia – k. 24; pismo (...) S.A. z dnia 16 września 2016 r. – k. 25; faktura (...) (...) – k. 26; Faktura nr (...) (...)– k. 27; zamówienie klienta – k. 28; informacja o wysokości szkody częściowej w pojeździe – k. 29; kalkulacja naprawy – k. 30-31; dokumentacja zdjęciowa – k. 32 – 43, 67-68; pisma (...) S.A. z dnia 12 i 16 października 2016 r. – k. 44 – 45; upoważnienie – k. 46; potwierdzenia przelewów – k. 47 – 48; zeznania J. L. z dnia 20 grudnia 2017 r. – k. 93-94; zeznania W. U. z dnia 28 lutego 2018 r. – k. 106 – 107; zeznania S. W. z dnia 28 lutego 2018 r. – k. 107; zeznania G. S. z dnia 28 lutego 2018 r.; zeznania B. Ć. z dnia 2 maja 2018 r.; zeznania M. Z. z dnia 2 maja 2018 r.)

Po dokonaniu wypłaty odszkodowania, pismem z dnia 15 lutego 2017 r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną (...) Spółka Akcyjna do zapłaty kwoty 8.945,36 zł tytułem zwrotu wypłaconego odszkodowania. Strona pozwana odmówiła zapłaty należności.

(dowód: pismo z dnia 9 grudnia 2016 r. – k. 22; wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 49 – 50, 69-70; pismo z dnia 30 stycznia 2017 r.-k. 71; pismo (...) S.A. z dnia 8 marca 2017 r. – k. 71; pismo (...) S.A. z dnia 13 lutego 2017 r. – k. 73)

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo wytoczone przez Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa wywodziła swoje roszczenie z okoliczności powstania szkody w pojeździe V. (...) nr rej. (...) należącym do (...) -U (...) G. S. i S. W. sp. j. wywołanej zdarzeniem z dnia 16 września 2016 r., które miało miejsce na torach kolejowych w C.. Szkodę tą zrekompensowało powodowe towarzystwo ubezpieczeń wypłacając poszkodowanej należyte odszkodowanie stanowiące równowartość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Towarzystwo ubezpieczeń ponosiło wobec poszkodowanej spółki odpowiedzialność z tytułu zawartej umowy autocasco. Strona pozwana w procesie kwestionowała swoją odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 16 września 2016 r. na torach kolejowych w C. wskazując, że przyczyną powstania szkody było niedostosowanie się do warunków panujących na przejeździe kolejowym i niezachowanie należytej ostrożności przez kierowcę pojazdu.

W niniejszej sprawie strona powodowa wypłaciła poszkodowanej spółce odszkodowanie z tytułu powstałej szkody, natomiast swoją legitymację czynną w procesie wywodzi z art. 828 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania.

Materialnoprawną podstawę żądania pozwu stanowi przepis art. 435 § 1 k.c., zgodnie z którym prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W doktrynie i orzecznictwie przeważa zapatrywanie traktujące pojęcie ruchu przedsiębiorstwa szeroko. Do wyrządzenia szkody przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu dochodzi zarówno wtedy, gdy szkoda jest bezpośrednim skutkiem użycia sił przyrody i pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z niebezpieczeństwem wynikającym z zastosowania tych sił, jak i wtedy, gdy pozostaje w związku tylko z samym ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu jako całości. Inaczej rzecz ujmując, ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, w ujęciu art. 435 Kodeksu cywilnego, to każda działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładu, a nie tylko taka, która jest bezpośrednio związana z działaniem sił przyrody i która stanowi następstwo ich działania (Wyrok Sadu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 października 2018 r., I ACa 68/18, Legalis nr 2044258).

Jak wynika z wydruku z Krajowego Rejestru Sądowego strona pozwana trudni się między innymi działalnością związaną z robotami związanymi z budową dróg szynowych i kolei podziemnej, robotami związanymi z budową linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych, pozostałymi specjalistycznymi robotami budowlanymi, a także działalnością usługową wspomagającą transport lądowy. Zatem do większości swoich prac zazwyczaj wykorzystuje urządzenia wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody tj. paliw płynnych. Wobec tego, za szkody powstałe w związku z działalnością strony pozwanej odpowiedzialność ponosi ona na zasadzie ryzyka.

Istotą tego rodzaju odpowiedzialności jest natomiast to, że poszkodowany musi udowodnić jedynie szkodę, ruch przedsiębiorstwa i związek przyczynowy między tym ruchem a szkodą (tak: Agnieszka Rzetecka – Gil, komentarz do art. 435 k.c., Lex/2011). Dla przypisania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu ustawodawca nie wymaga natomiast ustalenia bezprawnego charakteru zachowania podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo, ani jego winy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należało, że strona powodowa w istocie wykazała powstanie szkody oraz jej rozmiar. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynikało, że doszło do powstania szkody polegającej na uszkodzeniu samochodu marki V. o nr rej. (...). Szkoda ta powstała podczas przejazdu samochodu przez przejazd kolejowy w C.. O okoliczności powstania szkody świadczyły przedłożone przez powodową spółkę dokumenty (notatka policyjna – k. 21; informacja policyjna ze zdarzenia – k. 104), a także zeznania J. L., który kierował pojazdem w dniu zdarzenia i szczegółowo opisał jego przebieg. Oceny rozmiaru powstałej szkody Sąd dokonał na podstawie opinii biegłego M. B. (1) wraz z kalkulacją naprawy. Biegły w swoich opiniach wskazał jakie koszty strona powodowa obowiązana była ponieść, aby doprowadzić uszkodzenie samochodu do stanu sprzed powstania szkody.

Wobec powyższego należało ocenić istnienie dalszych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej. W celu przypisania odpowiedzialności stronie pozwanej za powstałą szkodę konieczne było wykazanie działalności pozwanego przedsiębiorstwa w dniu i miejscu, w którym szkoda powstała oraz związku przyczynowego pomiędzy zaistniałą szkodą, a działalnością strony pozwanej.

W niniejszej sprawie okoliczności, że tory kolejowe należały do pozwanej spółki w zasadzie nie była kwestionowana. Pozwana spółka była odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa na torach kolejowych oraz ich należytą konstrukcję, dokonywanie właściwej rozbudowy i przebudowy torów, należytego ich rozlokowania, a także usytuowanie znaków drogowych zapewniających bezpieczny przejazd, dokonywanie remontów, prawdopodobnie także uruchamianie szlabanów przed torami kolejowymi. Zatem w ocenie Sądu działalność ta polega zdaniem Sądu w znacznej mierze na czynnym działaniu pozwanej spółki (...), a nie jedynie na biernym zarządzie. W ocenie Sądu szkoda w pojeździe powstała na skutek działalności przedsiębiorstwa strony pozwanej i powinna ona ponosić za nią odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

W zakresie adekwatnego związku przyczynowego należy podkreślić, że zgodnie z art. 361 § 1 k.c. sprawca ponosi odpowiedzialność wyłącznie za normalne - typowe następstwa zdarzenia wywołującego szkodę. Związek przyczynowy jest kategorią obiektywną i należy go pojmować jako obiektywne powiązanie zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Adekwatny związek przyczynowy stanowi konieczną przesłankę istnienia roszczenia odszkodowawczego, ale także wpływa na jego wysokość. Z kolei naprawienie szkody powinno obejmować wszystkie straty, które poszkodowany poniósł wskutek zaistnienia szkody, a także udowodnione korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. W niniejszej sprawie strona pozwana w celu uwolnienia się od odpowiedzialności za powstałą szkodę zmierzała do wykazania, że wyłącznie winnym za powstałą szkodę był kierowca pojazdu V. o numerze rejestracyjnym (...), gdyż nie dochował on należytej ostrożności przejeżdżając przez tory kolejowe, do której był zobowiązany. Z kolei zdaniem strony powodowej na torach kolejowych istniały wady w ich konstrukcji mogące powodować powstanie szkód w podwoziach. Okoliczności te zostały w pierwszej kolejności poddane w procesie analizie biegłych sądowych z zakresu budownictwa kolejowego oraz z zakresu inżynierii kolejowej. Biegli G. D. i H. K. jednoznacznie stwierdzili, że najistotniejszą wadą przejazdu, która może powodować uszkodzenia pojazdów kołowych jest występowanie między torami wierzchołków niwelety jezdni, gdzie jej pochylenie podłużne zmienia znak, ponadto występuje miejscowe przekroczenie dopuszczalnej różnicy pochyleń podłużnych jezdni. Biegli podali, że w dniu zajścia zdarzenia drogowego analizowany obiekt budowlany nie spełniał warunków określonych w § 29. 5 oraz w § 29. 7. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie (Dz. U. z 2018 r., poz. 1744).

Z drugiej strony w celu przypisania odpowiedzialności za powstałą szkodę stronie pozwanej należało wykluczyć istnienie przesłanek egzoneracyjnych. W niniejszym procesie badanie to sprowadzało się do ustalenia, czy w tym konkretnym przypadku nie można przypisać wyłącznej winy kierującemu pojazdem, jako osoby trzeciej, za którą pozwana spółka nie ponosi odpowiedzialności. W tym celu należało odtworzyć przebieg zdarzenia. Powołano zatem biegłego z zakresu ekspertyzy wypadków drogowych M. B., który sporządził opinię na potrzeby niniejszej sprawy. Biegły ten z jednej strony wskazał, że gdyby kierujący samochodem V. (...) przejechał przejazd z małą prędkością rzędu 10 km/h do 15 km/h to nie doszłoby do zahaczenia spodu pojazdu o płyty betonowe i nie doszłoby do uszkodzenia chłodnic samochodu. Jeżeli samochód V. (...) poruszał się poprzez przejazd z większą prędkością szacunkowo rzędu 30km/h do 40 km/h to przejeżdżając przez garb przejazdu doszłoby do znacznego ugięcia przedniego zawieszenia i uderzenia spodem samochodu o płyty betonowe 2-giego toru co doprowadziłoby do uszkodzenia i pęknięcia chłodnic. Z drugiej strony biegły podał, że przyczyną uszkodzenia pojazdu był nienależyty stan techniczny przejazdu kolejowego. W ocenie Sądu w nakreślonym stanie faktycznym kierującym pojazdem V. (...), z uwagi na brak znaku ograniczającego prędkość nie był obowiązany do przejechania przez przejazd z prędkością poniżej 15 km/h. Zdaniem Sądu kierowca ten zachowując należytą ostrożność na przejeździe kolejowym nie mógł dostrzec nierówności na torach i przewidzieć, że samochód zostanie uszkodzony wówczas, gdy przejedzie przez przejazd z prędkością wyższą niż 15 km/h. Zachowując należytą staranność wymaganą w tej sytuacji kierowca nie mógł jednocześnie przewidzieć, że jest obowiązany przejechać przez tory z tak niską prędkością. Z uwagi na bark ograniczenia prędkości na torach do 15 km/h nie można także tego od niego wymagać. W tym kontekście nawet dokumentacja fotograficzna sporządzona przez biegłego sądowego M. B. (1) wskazuje na to, iż w przypadku fotografii, na który nie widać innych pojazdów niełatwym dla kierowcy zadaniem jest dostrzeżenie tak dużych nierówności, które wymagałyby znacznego obniżenia prędkości pojazdu. Z kolei dopiero na fotografiach, na których widoczne są inne pojazdy (i widoczny jest jednocześnie punkt odniesienia), można dostrzec pochyłości nawierzchni w dużej mierze odbiegające od normy.

W kontekście powyższego odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia 16 września 2016 r. powinna ponosić strona pozwana.

Na marginesie wskazać należy, że na gruncie niniejszej sprawy strona pozwana stwierdzając jedynie hipotetycznie obowiązana zostałaby do naprawienia szkody także wówczas, gdy odpowiadałaby na zasadzie winy. Jak jednoznacznie stwierdzili biegli przejazd kolejowy posiadał wady budowlane, które mogły powodować uszkodzenia samochodów. Za utrzymanie przejazdu w należytym stanie i zapewnienie bezpieczeństwa na przejeździe odpowiedzialna jest strona pozwana. Wskazać należy, że każde zaniechanie i nienależyta staranność w prowadzeniu takiej działalności niesie ze sobą ryzyko w najlepszym przypadku uszkodzenia samochodu, natomiast często także utraty zdrowia, czy życia. Za wszelkie zaniechania w tym zakresie, przy przyjęciu odpowiedzialności na zasadzie winy strona pozwana także zobowiązana byłaby odpowiadać.

O odsetkach od kwoty należności głównej orzeczono na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odnośnie do wysokości odsetek to podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 481 § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Datą początkową naliczania odsetek jest dzień 2 marca 2017 r., bowiem termin na zapłatę należności wskazany w skierowanym do strony pozwanej wezwaniu do zapłaty upłynął z dniem 1 marca 2017 r.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie trzecim wyroku opierając rozstrzygnięcie na przepisie art. 98 i 99 k.p.c., zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie strona powodowa wygrała proces w całości, natomiast stronę pozwaną należało uznać za przegrywającą proces. Na wydatki procesowe strony powodowej złożyły się kwoty: 448 zł tytułem opłaty od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 350 zł tytułem uiszczonej i wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Łącznie zatem wydatki procesowe powódki wyniosły 2.615 zł, które to Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej w punkcie drugim wyroku.

W punkcie trzecim wyroku Sąd na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od pozwanej kwotę 8.355 zł tytułem kosztów sądowych wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia i wydatków biegłych sądowych, nieznajdujących pokrycia w zaliczce strony.

Sędzia SR Robert Molenda